Dünya’nın Yapay Kanalları: Süveyş, Panama, Kiel ve Diğerleri

Deniz ticaret yolları ve askeri gemilerin rotaları ülkelerin doğal su yollarının haricinde yapay su yolları da yapmalarını sağlamıştır. Boğazlar kadar kanallar da dünya tarihinde önemli olmuşlardır.

Dünya genelinde 53 adet yapay kanal vardır. Bu kanalların listesi aşağıda verilmiştir. Ayrıca hemen aşağıda bu kanallardan en önemli üçü olan Süveyş Kanalı, Panama Kanalı ve Kiel Kanalı hakkında bilgi verilmiştir.

Süveyş Kanalı

Mısır’da bulunan Süveş Kanalı, Akdeniz ile Kızıl Deniz’i birleştirmektedir. Asya ve Afrika kıtalarını birbirinden ayıran kanal Avrupa ile Hindistan ve Batı Oasifik Okyanusu arasındaki en kısa deniz yolculuğunun yapılmasına imkan vermektedir. 193 km uzunluğundaki kanal Kuzey’de Port Said ve güneyde Suez kentlerini birbirine bağlar. [1]

1859 yılında inşaatına başlayan ve 1869 yılında inşaatı biten kanaldan tam olarak faal olduğu ilk yıl olan 1870 yılında 486 geçiş (gün başına 2 geçişten az) (444.000 metrik ton) olmuştur. 1966 yılında kanalı kullanan gemi sayısı 21.250’dir (gün başına 58 gemi) (278.400.000 metrik ton). 2018 yılında kanaldan geçen gemi sayısı 18.174 olurken net yıllık tonaj 1.139.630.000 tona ulaşmıştır. Başlangıçta tek yönlü olarak açılan kanal 2015 yılında yapılan genişletilmiş ve böylece çift yönlü geçişler için uygun duruma getirilmiştir. [1]

Kanalın yapımında yakalşık 1 milyon işçi çalışmış, kanalın yapımının sürdüğü 10 yıl boyunca çalışma şartları gibi nedenlerle yaklaşık 120 bin Mısırlı hayatını kaybetmiştir. Kanal 1905 yılına kadar Fransızlar tarafından işletilmiş, 1905 yılında itibaren Fransızlarla ortak işeltilmiş, 1956 yılında Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdulnasır kanal yönetimini kamulaştırmıştır. 1967 Arap-İsrail Savaşı’nda İsrail’in kanalın doğusunu işgal etmesinin ardından kanal trafiğe kapatılmış, ancak 1973 Yom Kippur Savaşı’nda Mısır’ın tekrar kanalın doğusunu ele geçirmesinin ardından 1975 yılında Cumhurbaşkanı Enver Sedat tarafından kanal trafiğe açılmıştır. Kanalın yıllık geliri 4,5-5 milyardır. [5]

Panama Kanalı

Panama Kanalı Atlas Okyanusu ile Pasifik Okyanusu’nu biribirine bağlar. 82 km uzunluğundaki kanalın inşaatına 1909 yılında başlatılmış ve kanalın inşaatı 1914 yılında bitirilmiştir. Kanal sayesinde gemilerin Güney Amerika’da Şili’nin Horn Burnu’nu dolaşmadan 15.000 km daha kısa yolculuk yapmaları sağlanmıştır. [2]

Kanal ABD tarafından yapılmıştır. Kanalı inşa eden ABD 1979 yılına kadar kanalı tek başına işletmiş, kanal 1979 yılından itibaren Panama-ABD ortak yönetiminde işletilmiş, 2000 yılından itibaren ise kanal sadece Panama tarafından işletilmiştir. [2]

Her yıl 14 bin tankerin ortalama 10 saatte geçtiği kanal yıllık 1,5 milyar dolarlık gelir elde ediyor. 2007-2016 yılları arasında kanal genişletme çalışmaları yapılmıştır. [5]

Kiel Kanalı

Almanya’da bulunan Kiel Kanalı 98 km uzunluğundadır. Elbe Nehri’nin Kuzey Denizi’ne döküldüğü Brunsbüttelkoog ile Baltık Denizi’nde Kiel Limanı’nı birbirine bağlar. İki kez genişletilmiş olan baraj bugün 160 metre genişliğinde ve 11 metre derinliğindedir. [3]

Kanal 1887-1895 yılları arasında Almanlar tarafından askeri ihtiyaçlarını gidermek için, gemilerin Danimarka yarımadasından dolaşma ihtiyacını ortadan kaldırmak için inşa edilmiştir. [3]

Yapay Kanallar Listesi

(Encyclopaedia Britannica’dan alınmıştır. [4])

1. Afrika/Libya/Great Man-Made River
2. Afrika/Mısır/Suez Canal
3. Asya/Çin/Bian Canal
4. Asya/Çin/Grand Canal
5. Asya/Çin/Hongqi Canal
6. Asya/Çin/Ling Canal
7. Asya/Çin/Subei Canal
8. Asya/Hindistan/Buckingham Canal
9. Asya/Hindistan/Sirhind Canal
10. Asya/Pakistan/Nāra Canal
11. Asya/TürkmenistanKarakum Canal
12. Asya/Vietnam/Nhue Giang River
13. Avrupa/Almanya/Dortmund-Ems Canal
14. Avrupa/Almanya/Elbe-Havel Canal
15. Avrupa/Almanya/Elbe-Lübeck Canal
16. Avrupa/Almanya/Kiel Canal
17. Avrupa/Almanya/Main-Danube Canal
18. Avrupa/Almanya/Mittelland Canal
19. Avrupa/Almanya/Oder-Havel Canal
20. Avrupa/Almanya/Stecknitz Canal
21. Avrupa/Belçika/Albert Canal
22. Avrupa/Belçika/Brugge-Zeebrugge Canal
23. Avrupa/Belçika/Ghent-Terneuzen Canal
24. Avrupa/Birleşik Krallık/Bridgewater Canal
25. Avrupa/Birleşik Krallık/Caledonian Canal
26. Avrupa/Birleşik Krallık/Manchester Ship Canal
27. Avrupa/Fransa/Grand Canal d’Alsace
28. Avrupa/Fransa/Midi Canal
29. Avrupa/Hollanda/Amsterdam-Rhine Canal
30. Avrupa/Hollanda/Ghent-Terneuzen Canal
31. Avrupa/Hollanda/North Sea Canal
32. Avrupa/Hollanda/Trekvaart
33. Avrupa/İsveç/Göta Canal
34. Avrupa/İsveç/Trollhätte Canal
35. Avrupa/İtalya/Bereguardo Canal
36. Avrupa/İtalya/Grand Canal
37. Avrupa/Polonya/Bydgoszcz Canal
38. Avrupa/Rusya/Moscow Canal
39. Avrupa/Rusya/Volga-Don Canal
40. Avrupa/Rusya/White Sea–Baltic Canal
41. Avrupa/Yunanistan/Corinth Canal
42. Kuzey Amerika/ABD/Cape Cod Canal
43. Kuzey Amerika/ABD/Chesapeake and Delaware Canal
44. Kuzey Amerika/ABD/Chesapeake and Ohio Canal
45. Kuzey Amerika/ABD/Chicago Sanitary and Ship Canal
46. Kuzey Amerika/ABD/Erie Canal
47. Kuzey Amerika/ABD/Lake Washington Ship Canal
48. Kuzey Amerika/ABD/New York State Canal System
49. Kuzey Amerika/Kanada/Chambly Canal
50. Kuzey Amerika/Kanada/Rideau Canal
51. Kuzey Amerika/Kanada/Trent Canal
52. Kuzey Amerika/Kanada/Welland Canal
53. Kuzey Amerika/Panama/Panama Canal