Uluslararası Para Sistemi Nedir? Altın Standartı Nedir? Altın-Döviz Standartı Nedir? Çok Paralı Rezerv Sistemi Nedir?

Ülkelerin farklı para birimlerinin olması nedeniyle uluslararası ticaretin yapılabilmesi, ödemelerin gerçekleştirilebilmesi için ortak bir sistem arayışı özellikle sanayi inkılabından sonra daha çok görünür olmuştur.

1870’lere kadar uluslararası ticarette ‘altın standartı’ hakim olmuştur. Fakat aktif olarak altın standartının kullanımı 1870’lerden Birinci Dünya Savaşaı’nın başlangıcına kadar olan süredir. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ülkeler ülke içindeki altının kullanımından tasarruf etmek için ülke içinde kağıt parayı tedavüle sokmuşlar fakat uluslarası değişim için altın standartını korumuşlardır. Böylece ülkeler paralarını altına endekslemişlerdir. [1] Dolayısıyla 1870-1930 arasını altın standartı devridir.

1929 yılı Büyük Buhran’ından sonra 1930 yılında altın rezervelerinin borçlarının yarısını bile karşılayamayan İngiltere, iki sene sonra ise ülkeden çok miktarda altının çıkmaya başlamasıyla ABD altından kopmuşlardır. ABD 1934 Ocak sonunda doları altına karşı devalüe ederek doları tekrar altına bağlamıştır. [1] Bu dönemde İngiltere ve sömürgeleri sterlin standartı kullanırken Fransa, İsviçre, Belçika ve Hollanda altın standartı kullanmaya devam etmişlerdir. Almanya ve Türkiye gibi ülkeler ise kambiyo kontrolü sistemini uygulamışlardır. [2] Yani ülkeye giren ve ülkeden çıkan döviz miktarı devletler tarafından denetlenmiştir. 1930-1944 arası dönemi bir karmaşa dönemidir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında 1944 yılında Bretton Woods’ta altının nihai değer öçüsü olduğu kabul edilerek savaş sonrası para sisteminin temelleri atılmıştır. ABD parasını altına bağlarken hiç bir ülkenin parasını altına bağlamadığı görülmüştür. Dolar uluslararası rezerv haline gelirken altın kadar güvenilir olmuştur. 1 ons altın 35 $’a eşitlenmiştir. 1944’te başlayan ve sanayilemiş ülkelerin paralarını dolara artık bağlamayacaklarını ifade ettikleri 1973 yılına kadar devam eden bu dönemi (1944-1973) altın-döviz standartı dönemi olarak adlandırmak mümkündür. [1]

1973 yılından itibaren Birinci Petrol Şoku’nun da etkisiyle oluşan kriz sonrasında ülkeler paralarını dolara bağlamayı bırakıp dalgalanmaya bırakmışlardır. 1976 Jamaika anlaşmasından sonra ise her ülek kendi durumuna göre bir döviz idaresi geliştirmiştir. 1973 yılından sonraki bu dönemi karma sistemler ya da çok paralı rezerv sistemi olarak adlandırmak mümkündür. [1] [2]

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz