Kredi kartları veya banka kartları tüketiciler, üreticiler ve işyerleri için ticarette ve alışverişlerde çok büyük kolaylıklar oluşturdu. Aşağıda yirminci yüzyılın ikinci yarısı ile yaygınlaşan kredi kartlarını tanıtmaya çalıştık.
Kredi kartları, banka kartlarından farklı. Banka kartları, mevduat hesabı veya özel cari hesapların kullanımı dahil bankacılık hizmetlerinden yararlanmayı sağlayan kartları ifade ederken kredi kartları, nakit kullanımı gerekmeksizin mal ve hizmet alımı veya nakit çekme olanağı sağlayan basılı kartları ifade eder. Banka kartları ya da kredi kartları her zaman basılı kart şeklinde olmayabilir, bazen fiziki varlığı olmayan kart numaraları da kartları ifade eder.
Kredi Kartlarının Kısa Tarihi
Nakit ödeme yapmadan ürün ya da hizmet alabilme imkanı sağlayan kredi kartlarının ilk uygulaması Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1894’te Hotel Credit Letter Company tarafından sınırlı hizmetler için çıkarılmıştır. 1914 yılında Western Union tarafından “şimdi al sonra öde” sloganı ile alışverişlerde kredilendirme uygulaması başlatılmıştır. 1924 yılında General Petrolleum Company, yakıt alımı için ilk kredi kartını çıkarmıştır. ABD’de büyük mağazalar müşterileri için üzerinde müşterilerin hesap numaralarının olduğu metal jetonlar vermeye başlamıştır. Yine ABD’de benzin istasyonları, müşterilerine ‘courtesy cards’ vererek müşterilerinin nakit para taşımalarına gerek kalmaksızın istasyonlardan benzin almalarına ve biriktirdikleri puanlarla istasyonlardan bazı ürünleri alabilmelerine imkan sağlamıştır. Tüm bu uygulamalar iki taraflı kredi kartı sistemi olarak tanımlanmaktadır. [1]
Bankalar tarafından çıkarılan ilk banka kartı New York First National City Bank çıkarılan karttır. Belirli bir bölge ile sınırlı olmayan ve nakit para yerine geçen ilk kredi kartı 1950 yılında New York merkezli Diners Club tarafından restoranlarda kullanılmak için çıkartılmıştır. Bugünkü anlamdaki ilk kredi kartı ise 1951 yılında New York Franklin National Bank tarafından çıkartılmıştır. [1]
Kredi Kartı Ağ Şirketleri
Bugün dünyada 1,2 milyar kredi kartı kullanımdadır. Kredi kartları dünyasını anlamak için kredi kartı şirketleri ile kart ağ şirketleri arasındaki farkı da bilmek gerekir. Kredi kartı şirketleri kredi kartları çıkaran şirketleri ifade eder. Bunlar banka da olabilir, kredi kuruluşları da olabilir, başka tür şirketler de olabilir. Kart ağ şirketleri ise VISA (ABD), MasterCard (ABD), American Express (Amex) (ABD), Discover (ABD), DinersClub (ABD), China UnionPay (Çin), JCB (Japonya), Girocard (Almanya), Cartes Bancaires (Fransa), ELO (Brezilya), Interac (Kanada), BCcard (Güney Kore), RuPay (Hindistan), Mir (Rusya), NETS (Singapur), TROY (Türkiye), Isracard (İsrail), Bancomat (İtalya), Verve (Nijerya) gibi bankalar ve tüketiciler arasında ödeme ağı kuran şirketlerdir. Yukarıda ismini verdiğimiz şirketlerden VISA ve MasterCard şirketleri sadece ağ şirketi iken Amex ve Discover şirketleri hem kredi kartı hem de ağ şirketidir. [2] [3]
Aşağıdaki harita dünya genelindeki kredi kartı ağ şirketlerini göstermektedir.
Ülkelere Göre Kredi Kartı Ağ Şirketleri